عدالت اجتماعی از مفاهیم مهم و تحقق آن از آرمانهای بزرگ انسانی است. عدالت اجتماعی یکی از مهم‌ترین اصولی است که در اندیشه‌ی دینی و دیدگاه‌های بشری از دیرباز مورد عنایت ویژه قرار داشته است. مبانی عدالت اجتماعی از دید گاه امام خمینی (س)، از مبانی اعتقادی، دینی و کلامی وی سرچشمه می گیرد.
امام خمینی در تعریف عدالت به مفهوم لغوی و ریشه‌ی آن بسنده کرده‌اند و می‌نویسند: «بدان که عدالت عبارت است از : حد وسط بین افراط و تفریط. و آن از امّهات فضایل اخلاقیه است.» (شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص: 147) و در کلامی دیگر به فطری بودن عدالت در سرشت انسان پرداخته‌اند: « قلب فطرتا در مقابل قسمت عادلانه خاضع است و از جور و اعتساف فطرتا گریزان و متنفر است. از فطرتهاى الهیه، که در کمون ذات بشر مخمّر است، حب عدل و خضوع در مقابل آن است، و بغض ظلم و عدم انقیاد در پیش آن است، اگر خلاف آن را دید، بداند در مقدمات نقصانى است.» (شرح چهل حدیث، ص: 113)
چون عدالت‌خواهی و عدالت‌گستری امری فطری است، مرور زمان آن را کهنه نمی‌کند و اصلی دائمی و مستمر محسوب می‌شود: " اجراى قوانین بر معیار قسط و عدل و جلوگیرى از ستمگرى و حکومت جائرانه و بسط عدالت فردى و اجتماعى و منع از فساد و فحشا و انواع کجرویها، و آزادى بر معیار عقل و عدل و استقلال و خودکفایى و جلوگیرى از استعمار و استثمار و استعباد، و حدود و قصاص و تعزیرات بر میزان عدل براى جلوگیرى از فساد و تباهى یک جامعه، و سیاست و راه بردن جامعه به موازین عقل و عدل و انصاف و صدها از این قبیل، چیزهایى نیست که با مرور زمان در طول تاریخ بشر و زندگى اجتماعى کهنه شود.
(صحیفه امام، ج21، ص: 405)
جدای از فطری و دائمی بودن عدالت اجتماعی فایده مندی ان برای اقشار محروم مورد توجه ویژه حضرت امام(س) بوده است: «در جمهورى اسلامى براى فقرا فکر رفاه خواهد شد؛ مستمندان به حقوق خودشان مىرسند. در جمهورى اسلامى عدل اسلامى جریان پیدا مىکند، عدالت الهى بر تمام ملت، سایه مىافکند.» (همان، ج6، ص: 525)
«ما یک همچو اسلامى که عدالت باشد در آن، اسلامى که در آن ظلم هیچ نباشد، اسلامى که آن شخص اوّلش با آن فرد آخر همه در سواء در مقابل قانون باشند.» (همان، ج9، ص: 425)